Jaskinia „Raj” jest jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych Gór Świętokrzyskich i jedną z najpiękniejszych jaskiń krasowych naszego kraju. Dnia 20.10.2017r. klasy I-III oraz dwie uczennice z klasy V i jeden uczeń z zerówki pod opieką p. Marty Skowrońskiej p. dyrektor Barbary Guzińskiej i p. Doroty Olszowej wybrały się tam właśnie na wycieczkę
Zachwycały się bogactwem i różnorodnością kalcytowych form naciekowych. Występują tam skupiska stalaktytów o unikatowym na skalę światową zagęszczeniu. Jaskinia uznana została za rezerwat przyrody nieożywionej i stanowisko archeologiczne
Jaskinia Raj jest typową jaskinią krasową rozwiniętą w wapieniach. Choć niewielka, wyróżnia się wśród polskich jaskiń bogatą i dobrze zachowaną szatą naciekową. Należy do nielicznych w kraju jaskiń oświetlonych elektrycznie (oświetlenie światłowodowe) i udostępnionych do zwiedzania pod opieką przewodnika.
Korytarze jaskini wytworzone zostały w wapieniach środkowego dewonu, które ok. 360 milionów lat temu powstały na dnie płytkiego morza. Rozwój jaskini zachodził w kilku etapach, głównie pod koniec trzeciorzędu i w czwartorzędzie.
Wejście do jaskini prowadzi sztolnią wykonaną w miejscu, gdzie znajdował się dawny otwór jaskini, który w ciągu ostatnich tysiącleci został całkowicie zasypany naturalnym osypiskiem ze zbocza.
Długość trasy turystycznej wynosi 180 metrów i rozpoczyna się w pawilonie, gdzie zorganizowana jest wystawa muzealna wprowadzająca turystów w tematykę krasu. Można zobaczyć tu znalezione w namulisku krzemienne narzędzia pracy człowieka neandertalskiego, zamieszkującego jaskinię ok. 50.000 lat temu, a także szczątki prehistorycznych zwierząt - mamuta, nosorożca włochatego, niedźwiedzia jaskiniowego - będących obiektem polowań i szukających w jaskini schronienia. W muzeum odtworzone zostało obozowisko rodziny neandertalskiej z trzema naturalnej wielkości postaciami. Trochę ze strachem /przed nietoperzami/, ale z radością wszyscy oglądali to atrakcyjne miejsce.
Następnie udaliśmy się świętokrzyskiego geologicznego raju - Centrum Geoedukacji. Miejsce ciekawe dla wszystkich – dużych i małych. Wizyta w Centrum Geoedukacji jest świetnym wstępem do lepszego zrozumienia geologicznego fenomenu Gór Świętokrzyskiego, na czele z gołoborzami, jaskiniami czy dawnymi rafami koralowymi.
W Centrum oglądaliśmy m.in. eksponaty prehistorycznych zwierząt oraz animacje na nowoczesnych monitorach. Wędrując po głównej sali, która znajduje się na kilku poziomach spotkaliśmy pancerną rybę, która mieszkała w ciepłym morzu w Górach Świętokrzyskich. Nigdy nie została znaleziona w całości, ale udało się ją odtworzyć na podstawie szczątków. Zobaczyliśmy jak wygląda rafa tych wód, przodkowie gąbek czy koralowców oraz inne stwory żyjące na różnych poziomach głębin sprzed 400-300 milionów lat. Jedną z najciekawszych atrakcji Centrum jest Kapsuła 5d, która zabrała nas w „Podróż do wnętrza Ziemi”.
W czasie seansu w symulatorze prezentowane były zjawiska geologiczne i przyrodnicze zachodzące w i na ziemi i towarzyszące jej powstaniu. Czuliśmy powiew ciepłego powietrza, zapach czy krople wody na twarzy, gdy tryskał wodospad. Podróż do miejsca gdzie nie było jeszcze żadnego człowieka to marzenie wielu z nas, bez względu na wiek.
Zimna i wilgotna jaskinia, gorąca lawa czy morska bryza przestały być już tylko zwykłym obrazem, a stały się wirtualną rzeczywistością, którą mogliśmy poczuć wszystkimi zmysłami. Wędrówka przez kolejne warstwy geologiczne pozwoliła nam na poznanie budowy Ziemi, a napotkane w trakcie podróży skamieniałości – dały możliwość poznania środowisk sprzed milionów lat, i zrozumienia zmian, jakim podlegały one w czasie geologicznym
Następnie wzięliśmy udział w warsztatach „Wyprawa do wnętrza Ziemi” –podczas których dzieci zapoznały się z budową wnętrza Ziemi oraz wykonały samodzielny model Ziemi przy użyciu materiałów plastycznych. Teraz każde dziecko wie jak zbudowana jest Ziemia.